Poruszenie i wspólnota. Spotkanie z dr. Piotrem Schollenbergerem

Spotkanie na wystawie „Poza zasadą przyjemności”
wstęp wolny

Paul Valéry postulował stworzenie nauki, którą określił mianem „estesyki” (esthésique). Miałaby się ona zajmować badaniem wrażeń — „pobudzeń i reakcji zmysłowych”, które trudno jest jednoznacznie zaklasyfikować. To właśnie w różnorodoności i niejednoznaczności tych zmysłowych poruszeń tkwi nasze bogactwo. „Całe światło naszych sztuk — konkluduje Valéry — bierze się z ich niezmierzonych zasobów”. Dzieła sztuki, w odróżnieniu od innych wytworów rąk ludzkich, tworzone są w szczególnym celu: mają nas poruszyć. Co to jednak znaczy: „być poruszonym przez dzieło sztuki”? I cóż też nas w sztuce „porusza”? To, o czym jest dzieło (co opowiada, reprezentuje), czy może to czym dzieło jest (jak się jawi)? Wreszcie, wypada zadać pytanie również o to, co dokładnie zostaje we mnie wzbudzone w momencie, gdy dzieło mnie porusza. Często mawiamy, że ktoś jest „zaafektowany”, jak gdyby ktoś został czymś „zarażony” — owładnięty, wprawiony w specyficzny ruch, bądź też włączony w specyficzną przestrzeń. Co więc reprezentują afekty? Czy w ogóle coś reprezentują, to znaczy odnoszą się do czegoś innego niż one same? Nasze reakcje, których doznajemy w obliczu dzieł sztuki, takie jak rozkosz, zachwyt, ale też przykrość, wstręt domagają się od nas opracowania. Odczuwamy je subiektywnie, cieleśnie, lecz nasze odczucia czynimy podstawą oceny i staramy się im nadać znaczenie w przestrzeni intersubiektywnej. Holenderska badaczka afektów, Mieke Bal napisała, że „zamiast przekładać i redukować dzieło sztuki do znaczenia, zadaniem krytyki jest otwarcie tego dzieła na przekłady innego rodzaju, w których przestrzeń jest wspólna i wypełniona afektem”. Podczas spotkania w salach galeryjnych Zachęty zastanowimy się, w jaki sposób możliwe jest wypełnienie przestrzeni afektem, tak, by była dla nas wspólna.

Piotr Schollenberger — dr filozofii, adiunkt w Zakładzie Estetyki Instytutu Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Jego zainteresowania badawcze dotyczą fenomenologii, estetyki fenomenologicznej, filozofii sztuki i współczesnej teorii sztuki. Jest autorem książki Granice poznania doświadczenia estetycznego (Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2014) i współredaktorem pracy Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna. Założenia/zastosowania/ konteksty (IFiS PAN, Warszawa 2012), a także Aktualność estetyki

Kanta (Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016).

To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Śródmieście lub w kategoriach: spotkanie